Түрген ауылындағы Дінмұхаммед Қонаев атындағы орта мектепте мемлекет қайраткеріне арналған музей ашылған еді. Соның құрметіне орай ұлылардың ұрпақтары – Мұрат Әуезов пен Диар Қонаев аталған оқу орнына арнайы келді. Қонақтар ең алдымен Дінмұхаммед Ахметұлының ескерткішіне гүл шоқтарын қойып, ұлы тұлғаның рухына тағзым етті. Содан кейін музейді аралап, ондағы жәдігерлермен танысты.

Мұнда мемлекет қайраткерінің өмірбаяны туралы деректер кеңінен қамтылған. Тарихи тұлғаның ел басқарған кезеңдерінен сыр шертетін сан түрлі фотосурет пен кітаптар, газет бетінде жарық көрген материалдар ешкімді де бейжай қалдырмайды. Музейдің ашылуы, сөз жоқ, Қонаев есімін иеленген мектептің мәртебесін одан сайын асқақтата түсетіні анық. Бұл жұмыстарға ұйытқы болып, демеушілік танытқан - осы ауылдың тумасы Бауыржан Сабырбаев. Ол кісі кезінде Қонаевтың қарамағында қызмет істепті.

Қонақтар, сонымен бірге, заманауи үлгіде жасалған мұғалімдер бөлмесін де көрді. Мұнда ұстаздардың интерактивті тақта арқылы өзге өңірлердегі әріптестерімен тікелей байланыс орнатуына мол мүмкіндіктер қарастырылған. Биология кабинеті де озық технологиямен жарақталыпты. Білім мекемесіндегі осындай жаңашылдыққа «КазИнтерСервис» компаниясының басшысы, жаны жомарт кәсіпкер Төлебай Төлепов өзіндік үлес қосқан. Білім шаңырағындағы жетістіктерге және атқарылып жатқан шараларға қонақтар дән риза болды.

Бұдан кейін мектептің мәжіліс залында Мұрат Әуезовпен сыр-сұхбатқа толы әсерлі кездесу ұйымдастырылды. Оған округ аумағындағы ауылдардан да қатысқандар аз болмады. Оқушылар ұлы жазушының ұрпағына сан алуан сұрақтар қойып, оған тұшымды жауаптар алды.

– Димекеңнің, Дінмұхаммед Қонаевтың атындағы мектепте білім алу үлкен құрмет болса, екінші жағынан бұл іс сіздерге зор жауапкершілік жүктейді. Сондықтан ұлт қайраткерінің есімін иеленген білім ошағында жаман оқуға хақыларың жоқ. Мүмкін осы отырған оқушылардың арасында болашақтың қарымды қаламгері отырған шығар, кім білсін?! Сондықтан сапалы білім алуға ұмтылыңдар. Білім ғана сендерді биікке алып шығады, – деп әңгімесін жас ұрпақты жігерлендіруден бастаған Мұрат Мұхтарұлы сөзін ары қарай сабақтады. – Түрген өңірі әкемнің әңгімесіне арқау болған киелі жер. Атақты «Қараш-Қараш» оқиғасы осы маңда өткен. Ұлтжандылық ең алдымен туған жерге деген сүйіспеншіліктен бастау алады. Өз өлкеңнің тарихын білу арқылы Отаныңның қасиетін тереңнен ұғына аласың. Сонымен қатар, жүрегі елім, жерім деп соққан әр адам ана тілін биікке көтеріп, қадірлеуге тиісті. 1949 жылы Алматыда қазақ тілінде білім беретін екі-ақ мектеп болды. Бірі – ұлдарға арналса, екіншісінде кілең қыздар оқыды. Әкем мені сол 18-ші мектепке берді. Онда 3 сыныпқа дейін білім алдым. Әліппені алғаш рет ана тілінде танығаным ұлтжанды болып ержетуіме үлкен септігін тигізді.

Сондай-ақ, шара қонағы студент кезінде «Жас тұлпар» ұйымын қалай құрғаны жайлы естеліктерімен де бөлісті. Осы ұйымға Дінмұхаммед Қонаевтың ерекше ықпал еткені туралы баяндады.

• Димекең Мәскеуде оқитын студент жастарды арнайы қабылдап, бізге қолынан келгенше қолдау көрсетті. Сол кездесу әлі есімнен кетпейді. Ол кісінің парасаты мен пайымы мені ерекше таңғылдырды. Әр сөзінің астарында терең мағына жататын. Біз «Жас тұлпар» ұйымын құру арқылы халқымыздың ұмыт бола бастаған салт-дәстүрін қайта тірілтуге ден қойдық. Ол кезде қазақ мектептері бірінен соң бірі жабылып жатқан сұрқай бір кезең болатын. Халқымыздың басынан өткен зобалаң жылдар туралы әңгімелер ақтаңдақ күйінде қапастан шықпай жатты. 1975 жылы Жазушылар одағының съезінде шындықты айтпаған әдебиет кімге керек деп шырылдағаным сондықтан еді, – деп өткен күндерін есіне алды.

Мұрат Әуезов Абай туралы да өз ойларын ортаға салды. «Абай жолы» эпопеясы бүкіл қазақтың болмысын бейнелейтін ұлы шығарма екендігіне тоқталды. Сондықтан жас ұрпақ бұл кітапты қайталап оқуға міндетті екенін тілге тиек етті.

Екі сағатқа созылған әсерлі кездесудің қалай тез өткенін жиналған жұрт байқамай да қалды. Айтулы ғалым, қоғам қайраткері Мұрат Әуезовтің ғибратты әңгімелері жастардың бойына отаншылдық сезімін ұялатып, жігер мен намысын қайрағаны анық.

Кеш соңында Түрген ауылдық округінің әкімі Бота Елеусізова, Бауыржан Сабырбаев және мектеп директоры Римма Ахметовалар ауылдастары атынан Мұрат Әуезовке зор ризашылықтарын білдірді. Әсіресе, жас жеткіншектер үлкен әсерге бөленді.

Болат МӘЖИТ,

Жетісу

Еңбекшіқазақ ауданы